Izlučivanje

Ključne reči

Izlučivanje, sporedni proizvodi metabolizma, rezervne materije, ugljeni hidrati, aminokiseline, amino-grupa, amonijak, biljojedi (herbivori), mesojedi (karnivori)

Izlučivanje

Izbacivanje štetnih materija iz organizma

Dvojako poreklo materija:

1. Unete iz spoljašnje sredine
2. Nastale kao sporedni proizvodi metaboličkih procesa

Biljojedi (herbivori)

Heterotrofi koji se hrane biljkama i biljnim materijalom.

Mesojedi (karnivori)

Heterotrofi koji se hrane hranom životinjskog porekla (i drugim heterotrofima uopšte). U njih ubrajamo i lovce i parazite životinja itd...

Sporedni proizvodi metabolizma

To su štetne ili nepotrebne materije koje sva živa bića izbacuju tokom njihovog odgovarajućeg načina izlučivanja.

Rezervne materije

One skladište hranu, ima ih u raznim oblicima kod raznih živih bića:

• Biljke - Ugljeni hidrati
• Životinje (biljojedi i mesojedi) - Aminokiseline (i masti i ulja)

Ugljeni-hidrati

Takođe poznati i kao polisaharidi (celuloua itd.), su rezerve hranljivih materija kod biljaka.

Aminokiseline

Takođe poznate i kao proteini, su rezerve hranljivih materija kod životinja (biljojeda i mesojeda).

Takođe i masti i ulja igraju ulogu rezervi kod heterotrofa.

Amino-grupa

Sadrži ulogu sporednog proizvoda metabolizma. (–NH₂)

Amonijak

Sadrži ulogu sporednog proizvoda metabolizma.

Deo je amino-grupe.

Otrovan je za mesojede.

Dodatno objašnjenje

Biljke, životinje (koje se dele na biljojede i mesojede), gljive, protisti i bakterije imaju različite načine izlučivanja koji njima odgovaraju.

Biljke

Njihov metabolizam je podešen tako da njihovim razlaganjem u kataboličkim reakcijama nastaje vrlo malo ili nimalo štetnih sporednih proizvoda.

Glavni zadatak biljaka je da u što većoj meri izbace štatne mazerije unete iz okoline.

Biljke izlučuju tako što same sebi otkidaju list, čije ćelije izumiru nakon prikupljenog prenatrpanog štetnog materijala, dok npr. zimzelene biljke izlučuju smolu.

Tako da može da se kaže da biljke odlučuju kakav će biti ukupni hemijsku sastav hrane koju jedu.

Veliki udeo mase čine ugljeni-hidrati, koji su zaslužni da čuvaju rezerve hranljivih materija.

Životinje - biljojedi

Veliki udeo mase čine proteini, takođe je prisutan i N (azot) kao amino-kiselina.

Takođe rezervne materije čine i masti i ulja.

Jedino što biljojedi izlučuju su štetne materije koje biljke stvaraju kao odbranbeni sistem.

Životinje - mesojedi

Mesojedi su slični biljojedima, samo što, zbog drugačijeg načina išrane, oni imaju drugačiji način izlučivanja.

Mesojedima je potrebna energija kako bi se hranili pritom izlučivali nepotrebne materije.

Moraju veći deo aminokiselina da razrade u potpunosti, radi dobijanja energije.

Kod mesojeda je neophodno ukloniti amino-grupu, koja se oslobađa kao slobodni amonijak (NH₃) i on mora biti izbačen iz tela jer je štetan, takođe i za ćelije.

Zbog rastvorljivosti većina štetnih materija u vodi, ceo proces izlučivanja je spregnut osmoregulacijom.

Gljive / protisti / bakterije

Kao i životinje, u mnogo većem udelu sadrže organska jedinjenja s N (azotom).

Zaključak

Izlučivanje je proces uklanjanja štetnih materija iz organizma, bilo da su unete iz spoljašnje sredine ili nastale tokom procesa metabolizma. Kod biljojeda se štetne materije nakupljaju iz biljne hrane, dok mesojedi razgrađuju proteine, oslobađajući NH₃ koji je otrovan. Biljke proizvode vrlo malo toksičnih materija i izlučuju ih putem opalih listova ili smole. Proces izlučivanja kod ovih živih bića je usklađen sa osmoregulacijom kako bi se očuvala ravnoteža H₂O i soli u organizmu.